Methoden Beeldonderwijs VO

Methoden VO

Boeken en methoden over beeldonderwijs-tekenen in het voortgezet onderwijs. Hier vooral boeken en methoden die over de praktijk gaan, ofschoon momenteel meestal ook beeldbechouwen daarin wordt opgenomen. Oud en recent bij elkaar. Methoden die uitsluitend voor beeldbeschouwen bedoeld zijn, staan in een andere groep. Sommige boeken zijn van zo lang geleden dat ze gevoeglijk ook bij geschiedenis zouden hebben kunnen staan.

	Abram, Ido, Liane van der Linden Handleiding interculturele leerroutes NMV, Amsterdam 2000 (170 blz) Didactische onderbouwing van een aantal interculturele projecten waarin musea en vmbo onder leiding van het APS samenwerkten. Uitstekende voorbeelden van good practice.
	Altera, J. Tekenlessen aan leerlingen van 13 tot 16 jaar Noordhoff, Groningen 1948 Aanvulling op de tekenlessen zoals die in Leerplan tekenonderwijs op de lagere school zijn beschreven. Bestemd voor de onderbouw VO.
	Arts, Theo (red.) Kunst in uitvoering Malmberg, 's-Hertogenbosch 1986 De methode bestaat uit drie handleidingen, voor elk van de beeldende vakken apart en ook drie leerlingenboeken met tekst en opdrachten voor de onderbouw. Een methode voor productieve beeldende vorming. Gerrit Dinsbach schreef het deel tekenen.
	Bekker, Michel de, e.a. Werkbrieven tekenen SBV, Utrecht 1974 Losse lessen tekenen die vanaf 1974 in twee groepen verschenen. De eerste uitgave van de werkbrieven tekenen verscheen in 12 afleveringen vanaf 1974 tot 1976. later werden de werkbrieven gebundeld heruitgegeven (doch zonder kleurafbeeldingen). De tweede serie ontstond onder redactie van Bram Oostra en verscheen ook in 12 afleveringen
	Boesschoten, W. van, H. Coenen, H. de Looff, J. Nap, A. Paasschens-Luiken, F. Remmers, B. Spee, B. Weeldenburg, A. Borg Tekenen Malmberg, 's-Hertogenbosch 1981 (56 blz) Een boekje van de vakbegeleidingsgroep tekenen van het mavoproject. Didactiek en enige praktijk.
	Dinsbach, Gerrit (red) Leerplanvoorbeeld Tekenen in de basisvorming m/h/v SLO, Enschede 1993 (85 blz) Een voorbeeld van een leerplan, samengesteld met hulp van de interscholaire vaksectie tekenen van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO).
	Edwards, B. Leer tekenen Bigot en Van Rossum, Baarn 1983 (228 blz) Met zeer praktijkgericht illustratie- en oefenmateriaal leert Edwards iedereen beter tekenen. De afbeelding is van de oorspronkelijk Engelse uitgave Drawing on the Rights Side of the Brain
	Engbersen, Henny, e.a. Werkbladen Remmers, Tilburg 1994 De werkbladen, samengesteld door de tekensectie van een Lyceum in Breda, zijn voor leerlingen uitgewerkte lessen over allerlei onderwerpen. Ze zijn zo geschreven dat de leerling ze zonder begeleiding van de docent ook kan gebruiken en werden geleverd in pakketten van tien gelijke exemplaren. Verschenen zijn: Strips; Letters; Verpakking; Buiten tekenen; Kleur; Museum; Perspectief; Kleurencirkel; Koptekenen; Toetsblad 1; Toetsblad 2; Compositie; Fotografie.
	Funcke, J. Kunstpedagogie in voorbeelden voor het onderwijs Der Pelikan, Hannover 1975 (42 blz) Een aantal technieken uitgewerkt in lessen voor basisschool en VO.
	Gerritse, A., R. Elzinga, H. Engbersen Het tekenonderwijs in de praktijk Cantecleer, de Bilt 1976 (140 blz) De praktijk van het tekenonderwijs in het vo. Na een inleiding over doelen en doelstellingen komen didactische werkvorm en lesmodel aan de orde. Daarna volgen een aantal uitgewerkte lessen.
	Hertog, P. den Tekenen in zicht Lambo, Arnhem 1992 De methode baseert zich op beeldaspecten en bestaat uit leerlingenboeken 1,2,3, 2x7 series van 12 dia's en docentenhandleidingen 1,2,3. Afscheurblok werkbladen.
	Heuninckx, J. Gradueel tekenen en schilderen Van Langenhuysen, Amsterdam 1957 (260 blz) Een handleiding voor primair en voortgezet onderwijs en voor de pabo. Iets over de geschiedenis van het tekenonderwijs, de ontwikkeling van het beeldend vermogen, over waarnemings-, versierings-, verbeeldings- en meetkundig tekenen. Een methode die zegt te steunen op de evolutie van het kindertekenen. Met 5000 tekeningen. De methode lijkt het moderne broertje van die van Broeders' Teekenen. Beide auteurs waren inspecteur plastische kunsten in België.
	Hezik, Ernest van e.a. Cultuurshake! Codename Future, Den Haag 1999 Methode voor CKV in het vmbo, door de ontwerpers "format" genoemd. De methode is voor een groot deel met de computer en via het internet te doen, maar voor de leerlingen is er een ringband met materiaal.
	Hollander, J. den, Ger Jacobs, Marie-José van der Sandt Kijken, kennen, kunnen Educaboek, Culemborg 1984 Kijken, kennen, kunnen is een methode met aparte boeken voor praktijkopdrachten en kunstbeschouwing. De methode bestaat uit: Praktijkopdrachten tekenen deel 1 Docentenhandleiding praktijkopdrachten tekenen deel 1 Praktijkopdrachten handvaardigheid deel 1 Docentenhandleiding bij praktijkopdrachten handvaardigheid deel 1 Praktijkopdrachten Textiele werkvormen deel 1 Docentenhandleiding bij praktijkopdrachten textiele werkvormen deel 1 Praktijkopdrachten textiele werkvormen deel 2 Docentenhandleiding bij praktijkopdrachten textiele werkvormen deel 2 Kennismaken met kunst Kunstbeschouwing deel 1 Docentenhandleiding bij kennismaken met kunst deel 1 Kunstbeschouwing deel 1 De kunstenaar vertelt 1 Docentenhandleiding bij deel1 De kunstenaar vertelt 1 Kunstbeschouwing deel 2
	Hoogerhoud, Jos, Ben Schasfoort (red.) 15 lesbrieven tekenen SLO, Enschede 1994 (210 blz) De vijftien lesbrieven zijn uitgeschreven als summiere geheugensteuntjes voor de leraar die ze mondeling met de klas bespreekt en de opdrachten laat uitvoeren. Alles stapsgewijs en zeer geordend. Voor de basisvorming
	Jong Hzn., J. de, J. de Jong Czn. De beginselen van het natuurteekenen Honig, Utrecht 1894 (115 blz) Beide auteurs waren toentertijd leraren aan een HBS. Het boek is voor het primair en voortgezet onderwijs. Het geheel heeft veel weg van wat later beschrijvende meetkunde genoemd zou worden.
	Jong, I. de, K. Engel, R. Nichting, F. Voortallen Beeldende vakken Tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen, Voortgezet onderwijs 1e fase, Groot Goylant SLO, Enschede 1988 (106 blz) Bij het begin van de basisvorming gaf Groot Goylant een voorbeeld van hoe ze op die school het beeldonderwijs aanpakten.
	Jungschleger, W.A., A.J. Plasman, N.C.H. Wijngaards Ons tekenen voortgezet Versluys, Amsterdam 1952 (191 blz) Een tekenmethode voor het voortgezet onderwijs.
	Keijsper, Volkert, Wiebe Dijkstra e.a. ARTI Meulenhoff Educatief, Amsterdam 1992 De methode Arti bestaat in twee versies nadat gebleken was dat een te moeilijk was voor de doelgroep vbo/mavo c/d. Nu zijn er dus Arti (havo/vwo) en en Arti Kort (vbo/mavo). Beide bestaan uit Praktijkboek tekenen, Docentenhandboek tekenen, Praktijkboek handenarbeid, Docentenhandboek handenarbeid, Leerlingenboek kunstbeschouwing en kunstgeschiedenis. De praktijkboeken hebben aan de rugzijde een perforering zodat de bladen gemakkelijk los gemaakt kunnen worden en apart bewaard.
	Bakker, Marjolein e.a. Arti ThiemeMeulenhoff, 2004 Arti bekijkt kunst vanuit een praktisch perspectief: het nieuwe praktijkmetariaal voor tekenen en handenarbeid biedt inspirerende opdrachten. Een aparte toolbox zet de informatie over de beeldende aspecten, materialen en technieken overzichtelijk bij elkaar. De kunstboeken ogen kunstzinnig, zijn up-to-date en hebben een gestructureerde en thematische opzet. Voor vmbo en havo/vwo zijn er in totaal 24 uitgaven: docentenboeken, praktijkboeken,kunstboeken. Zie ook de website van de uitgever.
	Laagland, G.A., G.A.M. Jansen De teekenles op de kweekschool. Een in lessen uitgewerkt leerplan voor de kweekschool Binnert Overdiep, Heerenveen 1909 (102 blz) Het gaat erom dat studenten in de vierjarige opleiding leren tekenen. Geen didactiek van hoe les te geven.
	Lienen, H. van, J. Spronkers Kleurverkennen Muusses, Purmerend 1985 (70 blz) Dertig lessen over kleur waarbij dit werkboek gebruikt wordt om de wel zeer basale oefening uit te voeren. Losbladig.
	Lienen, H.J. van, J.V. Spronkers Potlood, pen en penseel. Werkboek tekenen en schilderen Muusses, Purmerend 1983 (94 blz) Veertig lessen over technieken. Basisvorming. Nogal eenvoudig. Dit boek is tevens het werkboek waarin de oefeningen worden uitgevoerd. Losbladig.
	Molkenboer, W.B.G. Eenige bladzijden over het natuurteekenen Brinkman, Amsterdam 1877 (52 blz) Na de tekst zijn nog reproducties van de 44 wandplaten opgenomen die bij deze methode (Het elementair teekenonderwijs) horen. Natuurtekenen is om te beginnen het leren tekenen van meetkundige figuren en lichamen en de verkorting ervan. IJerdraadmodellen, houten blokken, gipsafgietsels en dergelijke zijn materiaal in deze methode voor het elementair handtekenen op de HBS.
	Musch. L. Bijvoorbeeld. Tekenen en handvaardigheid voor het voortgezet onderwijs Gottmer, Haarlem 1975 Een serie van drie boekjes. In deel 1 wordt voor 19 lessen tekenen en 5 lessen handenarbeid de techniek uiteengezet. Leerlingen gebruiken de boekjes zelf. De leraar bereidt hieruit de les voor.
	Otten, Els Ben ik in beeld? Waardenoriëntatie Beeldende vakken Kok Educatief, Kampen 1993 (48 blz) Een serie van zeven lessen op een thema. De methode bestaat uit een leerlingenboekje (48 blz), een docentenhandleiding (26 blz) en een set dia's. Beeldbeschouwing om waarden en normen te leren onderkennen.
	Overdijk, Mária e.a. DrieDee Teles, Amsterdam 2001 (131 blz) Een methode voor beeldende vorming. Tekenen, handenarbeid en textiele werkvormen komen aan bod. De lesstof bestaat uit 12 thema's. Uitgangspunt waren de kerndoelen basisvorming 1998-2003. Behalve een leerlingenboek (131 blz) is er een docentenhandleiding (20 blz).
	Postma, Folkert, Ben Schasfoort (red) Licht. Een stripalbum voor het tekenonderwijs SLO, Enschede 1993 (25 blz) Een in zwart-wit op zwaar papier uitgevoerd stripverhaal over het beeldaspect licht. Om te kleuren en te leren. In dezelfde serie verschenen ook Lijn en Kleur
	Rijksmuseum Twenthe Het paard Rijksmuseum Twenthe, Enschede 1996 Het lespakket, samengesteld door Liesbeth van Wichen van de SLO, bestaat uit twee paketten, een voor vbo/mavo en een voor havo/vwo. Bij beide is een docentenhandleiding en zijn er kopieerbare bladen met afbeeldingen van schilderijen uit het museum en vragen en opdrachten. Alles voor de docent gebundeld in een A4 ringband. De bedoeling is wel dat leerlingen het museum bezoeken.
	Vecht, N.J. van de De grondslag voor het ontwerpen van vlakke versiering Brusse, Rotterdam 1928 (132 blz) Een beschouwing over het ontwerpen van vlakornament voor de kunstnijverheidsopleiding. Tevens leerboek met opdrachten. Veel illustraties.
	Veenstra, S. Creatief tekenen Kemperman, Haarlem 1963 (38 blz) De uitgave is gelijk aan een eerdere die onder de titel Vrije expressie handtekenen in 1959 het licht zag. Bedoeld voor LTS.
	Vissers, H., F. Thissen Tekenen leer- en werkboek Artek, Venray 1998 De methode bestaat uit drie delen. Het is een leer- en werkboek voor leerlingen, bestaande uit losse bladen in drie klappers (A5). De lessen worden lesbrieven genoemd. Het totaal is goed gestructureerd (er zijn ook huiswerkopdrachten). De vormgeving maakt het mogelijk dat da auteurs gemakkelijk veranderingen kunnen aanbrengen in volgende versies, hetgeen dan ook gebeurt. Bij een aantal lessen is ook beeldbeschouwen opgenomen.
	Vries, H. de Tekenen als beeldtaal. Leerboek voor het vak tekenen Langhout en de Vries, Raalte 1989 (138 blz) Henk de Vries en Huub Coenen (iIlusstraties) hebben de praktijk van hun eigen lesgeven in dit leerlingenboek opgeschreven. Het is opgezet volgens het systeem van de beeldaspecten en de begrippenlijst van de NVTO. De behandeling van de stof is niet gerangschikt naar leerjaar maar naar onderwerp. De leraar zal dus moeten beslissen wat achtereenvolgens geleerd en gedaan moet worden. Theorie en praktijk wisselen elkaar af.
	Watjer, Remko Creatief tekenen Kluwer, Deventer 1990 (58 blz) Een aantal opdrachten in diverse technieken en met verschillende materialen.
	Woord, D. van der Het handtekenen in de techniek SMD, Leiden 1949 (102 blz) Het tekenen van kubus, bol, cylinder en dergelijke en hun toepassing bij metaal en hout. Voor leerlingen ambachtsschool.